فرورتیش‌آنلاین: حمله مرگبار آوریل در منطقه تحت کنترل هند در کشمیر که به کشته شدن دست‌کم ۲۶ نفر انجامید، موجی از شوک و نگرانی را در سراسر شبه‌قاره برانگیخت.
این حمله که غیرنظامیان و صنعت گردشگری منطقه را هدف قرار داد، نشانه‌ای از تشدید خشونت‌ها و تغییری آشکار نسبت به درگیری‌های محدود پیشین میان شبه‌نظامیان و نیروهای امنیتی در این منطقه بود.
این رخداد بار دیگر توجه‌ها را به تاریخچه پرتنش و خونین روابط هند و پاکستان معطوف کرد؛ دو رقیب هسته‌ای که دهه‌هاست یکدیگر را به حمایت از نیروهای بی‌ثبات‌کننده، به‌ویژه در منطقه مورد مناقشه کشمیر، متهم می‌کنند.
دهلی‌نو همواره اسلام‌آباد را به حمایت از شبه‌نظامیان و برهم‌زنندگان نظم در کشمیر متهم می‌کند؛ گروه‌هایی که از سال ۱۹۸۹ علیه نیروهای هندی می‌جنگند. پاکستان این اتهام را رد کرده و می‌گوید تنها از مبارزه مردم مسلمان کشمیر برای تعیین سرنوشت خود حمایت می‌کند.
در پی حمله اخیر، هند مجموعه‌ای از اقدامات دیپلماتیک علیه پاکستان اتخاذ کرد؛ از جمله بستن گذرگاه مرزی اصلی و تعلیق معاهده تقسیم آب. در مقابل، پاکستان نشست کمیته امنیت ملی خود را برگزار کرد؛ نشستی که تنها در مواقع تهدید خارجی یا حملات بزرگ تشکیل می‌شود.
در ادامه این گزارش مهم‌ترین رویدادهای روابط پرتنش هند و پاکستان را طی سال‌های اخیر مرور می‌کنیم:
تقسیم خونین شبه‌قاره و آغاز مناقشه کشمیر
پس از دو قرن سلطه بریتانیا، شبه‌قاره هند روز ۱۵ اوت ۱۹۴۷ به دو کشور عمدتاً هندو (هند) و عمدتاً مسلمان (پاکستان) تقسیم شد. این تقسیم‌بندی شتاب‌زده موجی از خشونت به راه انداخت که بیش از یک میلیون کشته و ۱۵ میلیون آواره برجای گذاشت.
جنگ نخست کشمیر: ۱۹۴۷-۱۹۴۹
حاکم کشمیر در ابتدا در پذیرش حاکمیت هند یا پاکستان تردید داشت، اما پس از سرکوب شورش علیه حکومتش و حمله شبه‌نظامیان مورد حمایت پاکستان، از هند درخواست کمک کرد و این امر به جنگی تمام‌عیار میان دو کشور منجر شد.
در ژانویه ۱۹۴۹، خط آتش‌بس سازمان ملل موسوم به «خط کنترل»، کشمیر را میان دو کشور تقسیم کرد.
جنگ دوم: ۱۹۶۵
اوت ۱۹۶۵، پاکستان با هدف تصرف کشمیر حمله‌ای دیگر را آغاز کرد. این جنگ در نهایت پس از هفت هفته با میانجی‌گری اتحاد جماهیر شوروی وبه جا گذاشتن هزاران کشته از هر دو طرف، به آتش‌بس انجامید.
جنگ سوم و استقلال بنگلادش: ۱۹۷۱
سال ۱۹۷۱، پاکستان برای سرکوب جنبش استقلال‌طلبانه در بنگلادش (پاکستان شرقی در آن زمان) نیرو اعزام کرد. این درگیری ۹ ماهه به کشته شدن حدود سه میلیون نفر و فرار میلیون‌ها نفر به هند انجامید. در نهایت، هند با حمله نظامی، پاکستان را وادار به تسلیم کرد و کشور جدید بنگلادش متولد شد.
شورش در کشمیر و موج جدید خشونت:۱۹۸۹ تا امروز
سال ۱۹۸۹، شورش گسترده‌ای در کشمیر علیه حکومت هند آغاز شد. در پی ترور، حمله و تهدید شبه‌نظامیان، بسیاری از هندوها و اقلیت‌های دیگر منطقه را ترک کردند. طی دهه‌های بعد، ده‌ها هزار نفر از نیروهای امنیتی، شبه‌نظامیان و غیرنظامیان در درگیری‌ها کشته شدند. هند همواره پاکستان را به تأمین مالی و آموزش تسلیحاتی این گروه‌ها متهم کرده است.
رقابت هسته‌ای و جنگ کارگیل: ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹
پاکستان در پاسخ به آزمایش‌های هسته‌ای هند که اولین بار در ۱۹۷۴ انجام شده بود، سال ۱۹۹۸ اولین آزمایش عمومی تسلیحات اتمی خود را انجام داد.
سال ۱۹۹۹ شبه‌نظامیان مورد حمایت پاکستان با عبور از خط کنترل، مواضع نظامی هند را در ارتفاعات کارگیل تصرف کردند. راجه محمد ظفرالحق، عضو ارشد حزب حاکم پاکستان اعلام کرد کشورش در صورت لزوم از سلاح‌های هسته‌ای برای حفاظت از امنیت خود استفاده خواهد کرد.
این درگیری ده هفته‌ای با دست‌کم هزار کشته و تحت فشار شدید آمریکا و عقب‌نشینی پاکستان به پایان رسید.
در همان سال، نواز شریف، نخست‌وزیر وقت پاکستان، پرویز مشرف، فرمانده ارتش را مسئول آغاز این درگیری بدون اطلاع یا تأیید خود دانست. مشرف چند ماه بعد با کودتا شریف را برکنار کرد.
حملات تروریستی، تنش‌های دیپلماتیک و لغو خودمختاری کشمیر: ۲۰۰۸ تا امروز
سال ۲۰۰۸، مهاجمان اسلام‌گرا به مرکز مالی بمبئی حمله کردند و ۱۶۶ نفر را کشتند. هند سازمان اطلاعات پاکستان را مسئول دانست و مذاکرات صلح را تعلیق کرد. تماس‌ها در سال ۲۰۱۱ از سر گرفته شد، اما درگیری‌های پراکنده ادامه یافت.
سال ۲۰۱۵، نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند به طور غیرمنتظره‌ای به پاکستان سفر کرد، اما این بهبود روابط دیری نپایید. در سال ۲۰۱۹، یک حمله انتحاری باعث کشته شدن ۴۱ نیروی شبه‌نظامی هند در کشمیر شد و مودی دستور حملات هوایی به خاک پاکستان را صادر کرد. این رویارویی به سرعت فروکش کرد و مودی چند ماه بعد با موجی از احساسات ملی‌گرایانه مجدداً انتخاب شد.
مدتی بعد، دولت مودی خودمختاری محدود کشمیر را لغو کرد؛ تصمیمی ناگهانی که با بازداشت‌های گسترده و قطع طولانی‌مدت ارتباطات همراه بود.
سال ۲۰۲۱، دو کشور بار دیگر بر آتش‌بس سال ۲۰۰۳ تأکید کردند، اما پاکستان اصرار دارد که مذاکرات صلح تنها در صورت بازگرداندن وضعیت خودمختاری پیش از ۲۰۱۹ کشمیر از سوی هند ممکن است.
چشم‌انداز نگران‌کننده
کشمیر همچنان کانون اصلی اختلافات میان هند و پاکستان است؛ منطقه‌ای که سه جنگ بزرگ و ده‌ها درگیری خونین را تجربه کرده و هر دو کشور آن را بخش جدایی‌ناپذیر قلمرو خود می‌دانند.
با وجود توافق‌های موقت و آتش‌بس‌های شکننده، سایه جنگ و بی‌اعتمادی بر روابط این دو قدرت هسته‌ای همچنان سنگینی می‌کند.
آخرین حمله مرگبار و واکنش‌های تند دو طرف نشان می‌دهد که صلح پایدار در منطقه نیازمند رویکردی جدید و عزمی جدی از سوی هر دو کشور است.
یورونیوز
