فرورتیش‌آنلاین: شایعه، ادعای دروغی است که با هدف فریب دادن فرد، گروه یا به طور کلی افکار عمومی مطرح می‌شود.
در گذشته انتشار یک شایعه ممکن بود از پیاده‌رو، بازار، صف نانوایی یا یک اداره دولتی آغاز شود و دهان به دهان بچرخد، اما با دسترسی کاربران به ابزارهای ارتباطی چون خط تلفن زمینی، تلفن همراه، پیامک و در آخر اینترنت شایعه‌پردازی هر روز راحت‌تر از قبل شده است.
از سال‌های بسیار دور تاکنون استفاده از شایعه برای تخریب رقبا یا دشمنان یکی از ساده‌ترین روش‌هایی بوده که بسیاری به آن پناه برده‌اند. حتی در سریال «دایی‌جان ناپلئون» نوشته «ایرج پزشک‌زاد» که داستان آن همزمان با جنگ جهانی دوم رخ می‌دهد، دایی‌جان برای انتقام‌گیری از همسر خواهرش که دکتر داروساز است، در کوچه و بازار شایعه می‌کند دواهایی که او در داروخانه‌اش عرضه می‌کند حرام است. دکتر هم تحت فشار افکار عمومی مجبور می‌شود تا زمانی که برای برون‌رفت از آن وضعیت راهکاری پیدا شود، داروخانه را به بهانه تغییر دکوراسیون به طور موقت تعطیل کند و از کار و کسب خود باز می‌ماند.
با آن که بسیاری از شایعات از سوی رسانه‌ها منتشر می‌شود، اما امروز نرم‌افزارهای پیام‌رسان یکی از متداول‌ترین ابزارهای شایعه‌پراکنی عمومی است که جای پچ‌چ در صف اتوبوس را گرفته و این موضوع درباره همه پلت‌فرم‌ها، چه خارجی و چه داخلی صدق می‌کند، زیرا هر کسی به آن دسترسی دارد و اجرای طرح‌های جنجالی سیاسی مانند صیانت به هیچ وجه نمی‌تواند مانع آن شود.
یکی از شگردهای متداول شایعه‌پردازان، استفاده از پیام صوتی است که همزمان با شیوع کرونا ده‌ها نمونه از آن در ایران منتشر و فراگیر شد.
در این روش فرد با ضبط صدا در مکانی مانند خیابان یا راهرو یک ساختمان شلوغ، وانمود می‌کند در حال راه رفتن پیامش را ضبط کرده تا طبیعی‌تر جلوه کند، سپس از شخصی اسم می‌برد که مثلا مخاطبش است و با او حال و احوال می‌کند یا می‌گوید سرش شلوغ است و بعدا مفصل‌تر توضیح می‌دهد.
شایعه‌پرداز بعد از احوال‌پرسی و بیان جمله‌های بی‌ربط و گمراه‌کننده‌ای چون «به فلانی سلام برسان»، موضوعی را که مورد هدف است به زبان می‌آورد و معمولا برای تحریک روحیه شنونده تاکید می‌کند: «تورو به خدا به همه بگو»، یا «اصلا به کسی نگو» که البته هر دو جمله نتیجه‌بخش است و منجر به پخش شدن هر چه بیشتر فایل صوتی در جامعه می‌شود، زیرا مخاطب ناآگاه با این تصور که یک فایل صوتی مهم و افشاکننده واقعیت را دریافت کرده که لو رفته، آن را برای هر کسی که می‌تواند ارسال می‌کند.
تمام این نکات با هدف جلب اعتماد مخاطب قربانی پیاده‌سازی می‌شود تا او تصور کند واقعا در حال گوش دادن به پیام فردی است که برای یکی از نزدیکانش ارسال کرده و اکنون در اینترنت پخش شده و دیگر کسی نمی‌تواند آن را کنترل کند.
همه این اتفاقات به دلیل کاهش اعتماد عمومی نسبت به رسانه‌های رسمی رخ می‌دهد. این که چرا بسیاری از شهروندان به فایل صوتی یک فرد ناشناس بیشتر از صداوسیما و خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها اعتماد می‌کنند، پرسشی است که سیاست‌گذاران این عرصه باید به آن پاسخ دهند.
