فرورتیش‌آنلاین: بریتانیا اعلام کرد که حاکمیت مجمع‌الجزایر چاگوس را به جمهوری موریس واگذار خواهد کرد. در دیگو گارسیا که یکی از جزیره‌های این مجمع الجزایر است، مهمترین پایگاه بمب‌افکن‌های آمریکا در اقیانوس هند قرار دارد و عملیات مهم هوایی آمریکا در منطقه خلیج فارس از آنجا هدایت می‌شود.
توافق بین بریتانیا و جمهوری موریس به افرادی که سال‌ها پیش از زادگاه خود در مجمع‌الجزایر چاگوس آواره شده بودند این امکان را می‌دهد تا به سرزمین مادری خود بازگردند.
البته بریتانیا اعلام کرده است که عملیات پایگاه هوایی استراتژیک دیگو گارسیا در اقیانوس هند که به طور مشترک با ایالات متحده اداره می‌شود کما فی‌السابق ادامه خواهد داشت.
تضمین ۱۰۰ ساله
دیوید لامی، وزیر امور خارجه بریتانیا در این رابطه گفت که مورد مناقشه بودن حق حاکمیت این جزایر و چالش‌های حقوقی جاری به این معنی بود که آینده بلندمدت پایگاه دیگو گارسیا در معرض تهدید قرار داشت. لامی در بیانیه‌ای خاطرنشان کرد: «این توافق آینده این پایگاه نظامی حیاتی را تضمین می‌کند و نقش ما را در حفاظت از امنیت جهانی تقویت خواهد کرد.»
جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا نیز از این توافق استقبال کرد و گفت که این توافق ادامه عملیات مؤثر پایگاه هوایی دیگو گارسیا را برای یک قرن آینده تضمین می‌کند.
او در بیانیه‌ای خاطرنشان کرد: دیگو گارسیا میزبان تأسیسات نظامی مشترک ایالات متحده و بریتانیا است که نقشی حیاتی در تامین امنیت ملی، منطقه‌ای و جهانی ایفا می‌کند.
اهمیت راهبردی دیگو گارسیا در جنگ‌های عراق و افغانستان
دیگو گارسیا، یک جزیره مرجانی استوایی واقع در اقیانوس هند است که به عنوان کانون مهمی برای عملیات دریایی و هوایی ایالات متحده استفاده می‌شود. این جزیره بزرگترین جزیره از مجمع الجزایر چاگوس است.
این پایگاه از کشتی‌های تدارکاتی نیروی دریایی ایالات متحده و بمب‌افکن‌های دوربردی مانند «راکوِل بی-۱ لنسر» پشتیبانی می‌کند و یک پلت فرم امن برای مأموریت‌های آمریکا در عمق خاورمیانه ارائه می‌کند.
پایگاه ایالات متحده در دیگو گارسیا بسیار بزرگ است. علاوه بر این، یک گروه کوچک بریتانیایی متشکل از حدود ۴۰ پرسنل نیز در این جزیره مستقر هستند تا خدمات پلیسی و گمرکی را ارائه دهند.
اهمیت استراتژیک پایگاه دیگو گارسیا در طول جنگ‌های عراق و افغانستان کاملا مشهود بود، کما این که این جزیره به عنوان سکوی پرتابی برای بمب افکن‌های دوربرد عمل کرد.
فرمانده نیروی دریایی سپاه در ایران در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام کرد که یک ناو ایرانی به نام «ناو شهید مهدوی» برای نخستین مرتبه تا نزدیکی جزیره دیگو گارسیا پیش رفت.
بریتانیا از سال ۱۸۱۴ میلادی کنترل این منطقه را در دست دارد. بریتانیا در سال ۱۹۶۵، جزایر چاگوس را از موریس که در آن زمان مستعمره بریتانیا بود، جدا کرد. موریس سه سال بعد استقلال خود را به دست آورد ولی جزیره دیگو گارسیا همچنان تحت کنترل لندن بود و عملا به قلمرو بریتانیا در اقیانوس هند تبدیل شد.
نزدیک به ۲ هزار نفر از ساکنین این منطقه در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی به زور به موریس و سیشل منتقل شدند تا فضایی را برای پایگاه هوایی در دیگو گارسیا، خالی کنند. بریتانیا این جزیره را در سال ۱۹۶۶ برای مقاصد نظامی به ایالات متحده اجاره داد.
تا این که مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۱۹ یک قطعنامه غیر الزام‌آور صادر و اعلام کرد که بریتانیا به ناحق مردم محلی را مجبور به ترک این جزایر کرده و باید کنترل جزایر چاگوس را واگذار کند.
وزارت خارجه بریتانیا در سال ۲۰۱۶، قرارداد اجاره دیگو گارسیا را تا سال ۲۰۳۶ تمدید کرد و اعلام کرد که جزیره‌نشینان اخراج شده اجازه بازگشت ندارند.
انتقاد حزب محافظه‌کار
این توافق بیانگر تغییر موضع از سمت نخست وزیر جدید بریتانیا، کی‌یر استارمر است. آقای استارمر پس از پیروزی حزب کارگر در ماه ژوئیه اعلام کرد که مشخصه دولت او در احترام گذاشتن به قوانین بین المللی تعریف می‌شود.
استارمر در گفت‌وگو با پراویند جاگنا، همتای موریسی خود بر تعهد تزلزل‌ناپذیر خود در قبال امنیت ملی و جهانی که زیربنای توافق سیاسی به دست آمده امروز است، تأکید کرد.
با این حال، برخی در حزب اپوزیسیون محافظه‌کار بریتانیا از این توافق انتقاد کردند. جیمز کلورلی، وزیر امور خارجه پیشین این کشور که نامزد رهبری بعدی محافظه‌کاران است، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ضعیف، ضعیف، ضعیف!»
بر اساس این توافقنامه، به بریتانیا این اختیار داده می‌شود که حقوق حاکمیتی خود بر دیگو گارسیا را حفظ کند و از ادامه فعالیت پایگاه نظامی آن برای یک دوره قابل تمدید ۹۹ ساله اطمینان حاصل کند.
یورونیوز
