نیروهای شاغل در پلیس دینی عربستان سعودی که تحت کمیته امر به معروف و نهی از منکر فعالیت می‌کنند، «سرخورده و نا‌امید» هستند.
سیاست‌های پادشاهی سعودی در سال‌های اخیر در کم‌رنگ کردن محدودیت‌های اجتماعی به ویژه برای زنان در عمل بر کارایی و وظیفه این نیروها تاثیر گذاشته است.
یکی از این نیروها که به واسطه از بین رفتن ماهیت وظیفه‌‌اش مجبور به استعفا شده، می‌گوید: «همه کارهای ممنوعی که باید جلویشان را می‌گرفتم الان دیگر آزاد شده‌اند. اکنون ماموران اخلاق از امتیازات سابق بهره‌مند نیستند و وظیفه واقعی آن‌ها مشخص نیست.»
از سال ۲۰۱۶ اختیارات «هیات ارشاد» موسوم به «مطاوعه» در حد قابل توجهی کاهش یافته و این نهاد مذهبی به حاشیه رانده شده است. «مطاوعه» پیش‌تر نقش محوری در اجرای قوانین شریعت در عربستان ایفا می‌کرد.
مسؤولان این کشور محافظه‌کار مذهبی چندین سال است تلاش می‌کنند تا چهره «ملایم‌تری» از خود در جامعه بین‌الملل به نمایش بگذارند، اما کماکان بسیاری از رفتارها برچسب «غیراخلاقی» دارند و برخی اعمال نظیر مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر منع قانونی دارند.
در چند دهه گذشته نیروهای پلیس امر به معروف در «خط مقدم» دفاع از «هنجارها» و «قوانین شریعت» در عربستان بودند و نظارت بر پوشش زنان و جدایی بین زن و مرد در اماکن عمومی از وظایف اصلی آن‌ها بوده است.
از زمان انتصاب محمد بن‌سلمان به مقام ولیعهدی در سال ۲۰۱۷ رفته‌رفته این کشور محافظه‌کار سیاست‌های ملایم‌تری در پیش گرفت.
تسهیل مقررات مربوط به پوشیدن عبا یا اجازه باز بودن مغازه‌‌ها و فروشگاه‌‌ها در ساعت نماز و رعایت نشدن جدایی بین زن و مرد در بسیاری از اماکن، نتایج ملموس دوران قدرت محمد بن‌سلمان است.
یکی مامور پلیس دینی دیگر که با ۱۰ سال سابقه استعفا کرده، می‌گوید: «معتقدم که این شغل حتی در ظاهر هم دیگر وجود ندارد. پلیس دینی دیگر حق مداخله ندارد. حتی نمی‌تواند بگوید این رفتار یا کردار نامتناسب است.»
او با ابراز تاسف از وضعیت به وجود آمده می‌گوید که بسیاری از همکارانش تنها به خاطر دریافت حقوق ماهانه و گرداندن زندگی‌شان تا به حال استعفا نکرده‌اند.
عربستان سعودی کشوری است که بیش از نیمی از جمعیتش را جوانان زیر ۳۵ سال تشکیل می‌دهند و امروز «هیات ارشاد» آن رسما می‌گوید که به فکر اصلاحات و بازبینی در وظایف و عملکرد خود است. واقعیتی که از یک تغییر بنیادین در جامعه محافظه‌کار سعودی حکایت دارد.
باید دید سران این کشور سنتی تا چه‌اندازه آمادگی دارند تا هم‌گام با تغییرات جامعه، قوانین و مقررات را نیز از بالا اصلاح کنند.
سازمان‌های فعال در زمینه حقوق بشر می‌گویند، هر چند با قدرت گرفتن محمد بن‌سلمان پلیس امر به معروف عملا به حاشیه رفته است، اما «سرکوب سیاسی» نه تنها کم نشده بلکه افزایش هم پیدا کرده است، قاعده‌ای که در مورد فعالان حقوق زنان هم مصداق دارد.
