در میان همه‌گیری کرونا بعضی از شرکت‌های هواپیمایی می‌گویند باید پروازهای خود را حتی خالی و بدون مسافر حفظ کنند و طبق برنامه انجام دهند.
شرکت‌های هواپیمایی می‌گویند این تصمیم منطبق با مقررات اروپایی است و با هدف حفظ جایگاه‌ها و زمان‌های پروازی اختصاص داده شده به این شرکت‌ها در فرودگاه‌ها صورت می‌گیرد.
شبکه خبری فرانسوی «فرانس‌انفو» با پرداختن به این موضوع گزارشی در این خصوص منتشر کرده که با این پرسش آغاز می‌شود: آیا آسمان اروپا محکوم به عبور هواپیماهای بدون مسافر است؟
در این گزارش رویکرد شرکت‌های هواپیمایی در این راستا نوعی اقدام پوچ و حتی آسیب‌رسان به محیط زیست محسوب شده و آمده است که بحث و جدل پیرامون چنین رویکردی پس از اظهارات اخیر مدیر عامل شرکت هواپیمایی لوفت‌هانزا آلمان داغ‌تر شده است.
«کارشتن اشپور»، مدیرعامل لوفت‌هانزا چند روز پیش از فرا رسیدن کریسمس ۲۰۲۱ به نشریه آلمانی «فرانکفورتر آلگماینه» گفته بود: «به دلیل پایین آمدن میزان تقاضا در ژانویه، ما مجبور شدیم باز هم از شمار پروازهای خود بکاهیم، اما با این حال لازم است ۱۸ هزار پرواز غیرضروری دیگر در زمستان انجام دهیم.»
این سخنان تعجب و حتی تمسخر منتقدانه کابران شبکه‌های اجتماعی را برانگیخت و خشم برخی مسئولان و مقامات سیاسی را نیز شعله‌ور کرد.
«کریما دلی»، نماینده عضو فراکسیون حامیان محیط زیست در پارلمان اروپا در انتقاد از این رویکرد تا آنجا پیش رفت که از کمیسیون اروپا خواست برای ممانعت از انجام چنین پروازهایی توسط شرکت‌های هواپیمایی که او آن را «پرواز ارواح» خوانده، وارد عمل شود.
این نماینده حامی محیط زیست که ریاست کمیسیون حمل‌ونقل و توریسم در پارلمان اروپا را نیز بر دوش دارد در نامه سرگشاده خود، قانون موسوم به «استفاده کنید یا از دست دهید» را که شرکت‌های هواپیمایی به موجب آن و از بیم از دست دادن جایگاه و زمان‌های پروازی در فرودگاه‌ها اقدام به حفظ پروازهای بدون مسافر می‌کنند، به شدت محکوم کرده است.
شرکت‌های هواپیمایی بزرگ اروپایی چون لوفت‌هانزا، ایرفرانس، ایبریا و رایان ایر طبق همین رویه قانونی جایگاه و زمان‌های پروازی مشخصی را در فرودگاه‌های قاره سبز به خود اختصاص داده‌‌اند.
شرکت‌های هواپیمایی پیش از همه‌گیری ویروس کرونا می‌بایست دست‌کم از ۸۰ درصد زمان‌های پروازی استفاده می‌کردند زیرا در غیر این صورت این زمان‌ها به نفع رقبا از آنها گرفته می‌شد و به دیگر شرکت‌ها اختصاص می‌یافت.
تبعیت از یک قانون «غیرواقع‌گرایانه»؟
مقامات اروپایی درپی کاهش یافتن شدید شمار مسافران به دلیل بحران سلامت ناشی از همه‌گیری کرونا تصمیم گرفتند قانون «استفاده کنید یا از دست دهید» را در ماه مارس سال ۲۰۲۰ به حالت تعلیق در آورند تا خطوط هوایی متحمل جریمه و زیان بیشتر نشوند.
این در حالی است که با از سرگیری ترافیک هوایی در سال ۲۰۲۱ کمیسیون اروپا ماه مارس گذشته تصمیم گرفت که آستانه استفاده از زمان‌های پروازی اختصاص یافته به شرکت‌ها را به میزان ۵۰ درصد تثبیت کند؛ تصمیمی که خشم شرکت‌های هوایی را برانگیخت زیرا به اعتقاد این شرکت‌ها آستانه رعایت این قانون هنوز خیلی بالا در نظر گرفته شده بود.
به همین دلیل است که مدیرعامل لوفت‌هانزا انجام ۱۸ هزار پرواز بدون مسافر و غیرضروری در طول زمستان را ناشی از قوانین سخت‌گیرانه کمیسیون اروپا می‌داند که در شرایط تقاضای کم حاصل از پایداری همه‌گیری اعمال شده است.
حال آن که که با کاهش آستانه تعیین شده و تسهیل روند لغو پروازها، حفظ زمان‌های کنونی پروازی برای شرکت‌ها بسیار ساده‌تر خواهد بود و این شرکت‌ها می‌توانند انتظار داشته باشند که آستانه رعایت زمان پروازی در سال ۲۰۲۳ به سطحِ پیش از دوران همه‌گیری کرونا بازگردد.
این در واقع موضع رسمی انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (یاتا) است که اکثریت قریب به اتفاق خطوط هوایی را نمایندگی می‌کند.
وزیر حمل‌ونقل بلژیک معتقد است که اعمال قانون «استفاده کنید یا از دست دهید» در شرایط کنونی از نگاه شرکت‌های هواپیمایی علاوه بر غیرواقع‌گرایانه بودن بسیار بی‌معنی از لحاظ اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی است. او سوم ژانویه از کمیسیون اروپا خواست تا زمینه تسهیل در اجرای قانون یاد شده را برای شرکت‌های هواپیمایی فراهم آورد.
آیا اتحادیه اروپا در تحمیل «پرواز ارواح» یا پروزهای بدون مسافر به شرکت‌های هواپیمایی مقصر است؟ بروکسل این فرضیه را نادرست می‌داند.
کمیسیون اروپا در بیانیه‌ای که نشریه لو پاریزین روز هفتم ژانویه منتشر کرد این‌چنین از خود دفاع کرده است: «هدف از کاهش آستانه رعایت زمان‌های پروازی در اتحادیه اروپا (از ۸۰ به ۵۰ درصد) دقیقا تضمین این مسئله است که شرکت‌های هواپیمایی بتوانند جایگاه‌ها و زمان‌های پروازی خود را بدون نیاز به انجام پروازهای خالی در دوره‌ای که محدودیتهای کرونایی مانع از انجام سفر برای شهروندان می‌شود، حفظ کنند.»
به موجب این بیانیه، برای انجمن ACI Europe که فرودگاه‌های اروپایی را نمایندگی می‌کند، شرکت‌های هواپیمایی در واقع هیچ نیازی به انجام پروازهای خالی و بدون مسافر در اروپا ندارند.
نماینده فرودگاه‌های اروپا در این راستا از بندی موسوم به «عدم استفاده موجه از زمان‌های پروازی» نام می‌برد که ۱۵ دسامبر گذشته از سوی کمیسیون اروپا به قانون مرتبط به آن افزوده شده است.
در ادامه این بیانیه آمده است: «این ترتیبات قانونی نه تنها ممنوعیت‌های ساده سفر بلکه محدودیتهای جابه‌جایی، قرنطینه یا در شرایط در انزوا قرار گرفتن افراد را که بر اعتبار یا امکان انجام سفر یا درخواست سفر در مسیرهای خاص تاثیر می‌گذارد، در بر می‌گیرد.
به عبارت دیگر، انجمن فرودگاه‌های اروپایی شرکت لوفت‌هانزا را به این بند قانونی ارجاع می‌دهد تا به واسطه آن بتوانند هواپیماهای خود را روی زمین نگه دارد و در عین حال جایگاه‌ها و زمان‌های پروازی را از دست ندهند.
گفتنی است که کمیسیون اروپا ۱۵ دسامبر علاوه بر بند قانونی یاد شده، رویه‌‌ای را به منظور بازگشت تدریجی آستانه رعایت زمان‌های پروازی به وضعیت قبل از همه‌گیری (رعایت ۸۰ درصدی) در نظر گرفته که قرار است در فاصله ماه‌های مارس تا اکتبر آینده با افزایش میزان آستانه از ۵۰ به ۶۴ درصد در پیش گرفته شود.
