آمارهای جهانی حاکی از آن است که در سال گذشته میلادی بر شمار افراد گیاهخوار در جهان بیش از هر زمانی افزوده شده و در رکوردی بی‌سابقه، بیش از ۵۸۲ هزار نفر از ۲۰۹ کشور جهان به جمع افرادی پیوسته‌اند که خوردن گوشت و هر محصول دیگر مرتبط حیوانات را ترک کرده‌اند.
بیش از نیمی از این افراد، علت گیاهخواری خود را توجه به حقوق حیوانات اعلام کرده‌اند. بعد از آنها، افرادی که به سلامت شخصی خود توجه داشتند در جایگاه دوم قرار داشتند؛ طرفداران محیط زیست در جایگاه سوم و درنهایت ۲۱ درصد از این گیاهخواران نیز اعلام کرده‌اند که به خاطر حفظ سیاره زمین تصمیم گرفته اند گیاهخوار شوند.
امسال سازمان‌دهندگان کمپین «چالش ۳۱ روز گیاهخواری» نیز از مردم خواسته‌اند تا پس از بحث‌های مفصلی که در نشست آب و هوایی «کوپ۲۶» درباره سهم فعالیتهای کشاورزی و دامداری در بحران آب و هوایی انجام شد، شخصا برای مقابله با تغییرات آب و هوا وارد عمل شوند.
اما مواد تشکیل دهنده این محصولات جایگزین از کجا می‌آیند و آیا غذاهای گیاهی در مقایسه با غذاهایی با منشاء حیوانی آسیب کمتری به محیط زیست وارد می‌کنند؟
پژوهشگران و متخصصان تغذیه در این باره اختلاف نظر دارند.
دومینیکا پیاسکا، سخنگوی انجمن وگان در بریتانیا می‌گوید: «مطالعات دانشگاه آکسفورد در سال ۲۰۱۸ نشان داد که رژیم‌های گیاهخواری مؤثرترین راه برای کاهش آثار ما بر محیط زیست است. پس از این تحقیقات، حتی خود پژوهشگران وگان شدند زیرا نتوانستند راهی سازگار با محیط زیست برای پرورش حیوانات پیدا کند.»
بنا بر گزارش سازمان ملل، دست‌کم ۱۴.۵ درصد از گازهای گلخانه‌ای تولیدی به دست بشر، در دامپروری صنعتی تولید می‌شود و کشت علوفه و محصولاتی همچون سویا که از آنها برای تغذیه حیوانات استفاده می‌شود نیز بیشترین سهم را در از بین رفتن زیستگاه‌ها و جنگل‌زدایی دارند.
بررسی‌ها همچنین حاکی از آن است که تنها در بریتانیا که کشاورزان آن اصرار دارند همواره از شیوه‌های سازگار با محیط زیست در فعالیتهایشان استفاده می‌کنند، حدود ۱۰ درصد از کل گازهای گلخانه‌ای انتشار یافته در این کشور در سال ۲۰۱۹ میلادی، ناشی از فعالیتهای بخش کشاورزی بوده است.
آیا برای تامین نیازهای غذایی گیاهخواران نیازی به حمل و نقل بین‌المللی نیست؟
بسیاری از محبوب‌ترین پروتئین‌های گیاهی از جمله نخود، عدس و دانه‌های چیا برای رسیدن به بشقاب‌های ما باید سفرهایی طولانی را طی کنند و بی‌شک برای انجام این کار نیز در صنعت حمل و نقل از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌شود.
به عنوان مثل برخلاف بسیاری از محصولات گوشتی مورد استفاده در اروپا که در همین قاره سبز تولید می‌شود، محصولی مانند «نان صحرایی» یا «جک فروت» در جنوب و شرق آسیا کشت می‌شود.
برای کشت محصولی مانند عدس نیز به آب و هوای آفتابی و تابستان گرم نیاز است و به همین دلیل این محصول اغلب از مناطقی در شمال آفریقا یا خاورمیانه وارد می‌شود.
برای تهیه بسیاری از پنیرهای وگان نیز که جایگزینی برای پنیرهای تولید شده از شیر گاو و دیگر حیوانات هستند، باید به آنسوی اقیانوس آرام چشم دوخت زیرا برای کشت بسیاری از منابع گیاهی اولیه آنها، به آب و هوای گرم نیاز است.
آیا گیاهخواری باعث بهبود وضعیت سلامت ما خواهد شد؟
برخی متخصصان به این موضوع که با گیاهخواری می‌توان یک رژیم عذایی متعادل داشت نیز به دیده تردید می‌نگرند.
جوی اسکیپر، متخصص تغذیه می‌گوید: «اگرچه تأثیر بالای تولید گوشت بر محیط زیست در چند سال اخیر آشکار شده، اما روی آوردن به گیاهخواری، پاسخ درستی به این مشکل نیست. زیرا محصولات گیاهی بسیار فرآوری شده، بسته بندی‌های ناسازگار، وعده‌هایی با ارزش غذایی کم، رژیم‌های غذایی با کمبود مواد مغذی نیز می‌تواند منجر به ابتلا به بیماری‌های مزمن و طولانی مدت شود.»
او می‌افزاید: «همه تحقیقات درباره سلامت رژیم‌های وگان بر این موضوع متکی است که غذاهای مورد استفاده شامل غذاهایی غنی از مواد محلی و تازه، و مبتنی بر حبوبات، سبزیجات و میوه‌های تازه است و این مواد به شکل اصولی پخته می‌شوند. اما در واقعیت، بسیاری از افرادی که به گیاهخواری روی می‌آورند، غذاهای خود را طبخ نمی‌کنند بلکه عمدتا غذاهای فرآوری شده می‌خرند.»
به گفته او بسیاری از این غذاهای فرآوری شده، محلی نیستند و در خارج از کشور تهیه و از سراسر جهان به قفسه‌های سوپر مارکت ما رسیده‌اند.
نیکولا لودهام رینه، متخصص تغذیه نیز می‌گوید: «آهن موجود در گوشت به ویژه گوشت قرمز، بهتر از آهن موجود در گیاهانی مانند لوبیا و حبوبات جذب بدن می‌شود.»
او می‌افزاید: «گوشت و ماهی، علاوه بر تامین پروتئین و آهن و ویتامین B۱۲، مواد دیگر مورد نیاز بدن از جمله روی را نیز تامین می‌کنند که به عملکرد طبیعی سیستم ایمنی همچنین به باروری و تولید مثل طبیعی کمک می‌کند. این محصولات غذایی پتاسیم بدن را نیز تامین می‌کنند که به عملکرد طبیعی عضلات و اعصاب و داشتن یک فشار خون طبیعی کمک می‌کند.»
او تاکید دارد: «یکی از کارهایی که می‌توانید برای کمک به کره زمین و کاهش شمار حمل و نقل‌های هوایی و دریایی انجام دهید، خوردن گوشت و مرغ محلی است.»
فرای اینکه هر فردی چه دیدگاهی درباره گیاهخواری دارد، آنچه روشن است اینکه یک مصرف کننده عادی باید گوشت کمتری بخورد و به مصرف مواد غذایی روی آورد که محل تولید آنها خیلی از محل سکونتش دور نباشند. به نظر می‌رسد که این یکی از گزینه‌های مناسب برای مقابله با کابوس فزاینده تغییرات آب و هوایی باشد
