فرورتیشآنلاین: یک تحقیق رسمی که به تازگی در بریتانیا منتشر شده، نحوه برخورد سازمان اطلاعات داخلی این کشور MI5 با یک مامور دوجانبه در دوران درگیریهای ایرلند شمالی موسوم به «دوران آشوبها» را به شدت مورد انتقاد قرار داده است.
بر اساس یافتههای این گزارش که روز سهشنبه منتشر شد، سازمان اطلاعات داخلی بریتانیا از این موضوع اطلاع داشت که یک مامور دوجانبه بریتانیایی در درون ارتش جمهوریخواه ایرلند مرتکب قتل شده است، اما تلاش کرده روند تحقیقات پلیس را مختل کرده و «حقیقت را پنهان سازد».
این تحقیق که ۹ سال به طول انجامیده و ۴۰ میلیون پوند (معادل ۴۶ میلیون یورو) هزینه داشته، با نام عملیات کنووا شناخته میشود و به بررسی فعالیتهای فردی با نام رمز «استیکنایف») پرداخته است؛ عضوی ارشد از ارتش جمهوریخواه ایرلند که در جریان درگیریهای ایرلند شمالی، اطلاعات را در اختیار امآیفایو قرار میداد.
ماموران اطلاعاتی سابق، «استیکنایف» را نفوذیترین و اصلیترین جاسوس بریتانیا در درون ارتش جمهوریخواه ایرلند توصیف کردهاند.
به ادعای گزارش، افسران اطلاعاتی ارتش بریتانیا به او اجازه داده بودند برای حفظ پوشش خود بهعنوان رئیس بخش امنیت داخلی ارتش جمهوریخواه ایرلند، اعضای مظنون این گروه را بازجویی، شکنجه و حتی به قتل برساند.
رسانههای بریتانیایی در سال ۲۰۰۳ «استیکنایف» را فردی به نام فردی اسکاپاتیتچی، از اعضای باسابقه ارتش جمهوریخواه ایرلند در بلفاست، معرفی کردند.
او این اتهامات را تا زمان مرگش در سال ۲۰۲۳ و در سن ۷۷ سالگی رد میکرد. با این حال، به دلیل سیاست رسمی دولت بریتانیا مبنی بر عدم افشای هویت مأموران، نام او در گزارش رسمی عملیات کنووا ذکر نشده است.
این تحقیق به سرپرستی سِر ایان لیوینگستون، رئیس پیشین پلیس اسکاتلند، نشان داد که سازمان اطلاعات داخلی بریتانیا «نقش بسیار نزدیکی در هدایت و کنترل استیکنایف داشته»؛ در حالی که این سازمان پیشتر مدعی شده بود نقش آن در این پرونده «حاشیهای» بوده است.
عملیات کنووا دهها قتل و آدمربایی مرتبط با واحد مخوفی در ارتش جمهوریخواه ایرلند موسوم به «گروه ناتینگ» را بررسی کرد؛ واحدی که مسئول بازجویی، شکنجه و قتل افرادی بود که به همکاری اطلاعاتی با نیروهای امنیتی بریتانیا مظنون میشدند.
پنهانسازی حقیقت
بر اساس این گزارش، «استیکنایف» اغلب در گفتوگو با رابطان اطلاعاتی خود بهصراحت نقش مستقیمش در جرایم سنگین از جمله قتل را اعتراف میکرد. طبق یافتههای تحقیق، او در ۱۴ مورد قتل و ۱۵ مورد آدمربایی نقش داشته است.
این گزارش نتیجه میگیرد که اقدامات استیکنایف احتمالا جان افراد بیشتری را گرفته تا آنکه جان کسی را نجات داده باشد.
در بخشی از گزارش آمده است: «بهنظر میرسد حفاظت از مامور، مهمتر از حفاظت از افرادی بوده که میتوانستند و باید نجات داده میشدند.»
همچنین مشخص شد که رابطان استیکنایف دو بار او را از ایرلند شمالی خارج و به بهانهی «تعطیلات» منتقل کردهاند، آن هم در زمانی که میدانستند پلیس به دلیل ظن به قتل و بازداشت غیرقانونی به دنبال دستگیری او بوده است.
این اطلاعات از میان صدها سندی که امآیفایو در آوریل ۲۰۲۴ کشف کرده بود به دست آمده است.
در گزارش آمده است: «افشای این اسناد حاصل مجموعهای از رفتارهاست که میتوان آنها را بهعنوان تلاشهای سازمان اطلاعات داخلی بریتانیا برای محدود کردن تحقیقات، وقتکشی، جلوگیری از هرگونه پیگرد قضایی مرتبط با استیکنایف و پنهانسازی حقیقت تفسیر کرد.»
پس از انتشار این گزارش، کن مککالوم، رئیس سازمان اطلاعات داخلی بریتانیا، با ابراز همدردی گفت: «با قربانیان و خانوادههای کسانی که توسط واحد امنیت داخلی ارتش جمهوریخواه ایرلند در دوران درگیریها شکنجه یا کشته شدند، عمیقاً ابراز همدردی میکنم.»
زمینه تاریخی
در جریان سه دهه درگیریهای خونین ایرلند شمالی میان جمهوریخواهان ایرلندی، شبهنظامیان وفادار به بریتانیا و نیروهای امنیتی بریتانیا بیش از ۳۶۰۰ نفر کشته و حدود ۵۰ هزار نفر زخمی شدند
این خشونتها تا حد زیادی با امضای توافقنامه «جمعه نیک» در سال ۱۹۹۸ پایان یافت.
یورونیوز
