فرورتیش‌آنلاین: هم‌پیمانان کی‌یف در تلاشند تا پی ببرند چگونه می‌توان اوکراین را در صورت توافق صلح از حمله دیگری از سوی روسیه محافظت کرد، اما هنوز به پاسخ مشخصی نرسیده‌اند.
پایگاه اینترنتی پلیتیکو در تحلیلی در این زمینه نوشت به رغم فشارهای دونالد ترامپ، ولودمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، روشن کرده است که کشورش تنها در صورتی با توافق صلح با روسیه موافقت خواهد کرد که با تضمین‌های امنیتی محکم همراه باشد.
ترامپ شخصاً در جریان دیدار روز دوشنبه خود با زلنسکی و رهبران اروپایی به او گفته است که اوکراین از حمایت‌هایی «مانند ماده ۵» ناتو برخوردار خواهد بود، اما جزئیات مشخصی ارائه نکرد.
ماده ۵ ناتو که قلب این پیمان نظامی است، می‌گوید حمله به یک عضو ناتو، حمله به همهٔ اعضاست و همه باید از او دفاع کنند.
در حالی که مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، رهبری کمیسیونی متشکل از مقامات اوکراینی و اروپایی را برای تدوین تضمین‌های امنیتی بر عهده دارد، روز سه‌شنبه اعضای «ائتلاف داوطلبان» از هم‌پیمانان کی‌یف به بررسی این مسئله پرداختند.
کی‌یر استارمر، نخست وزیر بریتانیا روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که تیم‌های برنامه‌ریزی «برای تقویت بیشتر برنامه‌ها جهت ارائه تضمین‌های امنیتی قوی و آماده‌سازی برای استقرار نیروهای اطمینان‌بخش در صورت پایان جنگ دیدار، در روزهای آینده با یکدیگر خواهند کرد.»
این یک مشکل بزرگ است، مشکلی که هم‌پیمانان کی‌یف طی سه سال گذشته بارها با آن مواجه شده‌اند اما هرگز پاسخی برای آن نیافته‌اند.
روشن‌‌ترین راه‌حل، یعنی همان چیزی که کی‌یف واقعاً می‌خواهد، اجازه دادن به اوکراین برای پیوستن به ناتو است تا به این ترتیب تحت پوشش پیمان دفاع مشترک ماده ۵ قرار بگیرد. اما آمریکا با حمایت پنهانی برخی کشورهای اروپایی این گزینه را رد کرده است.
نیاز به سفارش و تشکیل یک گروه مأموریت نظامی باعث ایجاد پیچیدگی‌های بزرگ می‌شود: کدام کشور نیرو بفرستد؟ شرایط استقرار آنها چگونه خواهد بود؟ اگر مورد حمله قرار گیرند چگونه واکنش نشان بدهند؟ چه کسی هزینه‌ها را می‌پردازد؟
روز سه‌شنبه مشخص شد که ایالات متحده قصد ندارد سرباز به اوکراین اعزام کند. کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، به خبرنگاران گفت: «می‌توانم به شما بگویم که آمریکا قطعاً اعزام نیروهای زمینی را رد کرده است.»
رئیس‌جمهور آمریکا درباره اینکه بار مسئولیت بر دوش چه کسی باشد، به صراحت سخن گفت: «ما کشورهای اروپایی را داریم و آنها در ابتدا بار را بر دوش خواهند گرفت»، ترامپ در برنامه‌ای در شبکه فاکس نیوز گفت و افزود: «فرانسه و آلمان، چند کشور دیگر، بریتانیا. آنها می‌خواهند (در اوکراین) نیروهای زمینی داشته باشند.»
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نیز همان روز بر این نکته تأکید کرد و به تلویزیون فرانسه گفت که اروپا آماده است «نیروهای ضامن امنیت» بریتانیایی، فرانسوی، آلمانی، ترکیه‌ای و دیگران را برای انجام عملیات «در هوا، در دریا و روی زمین» مستقر کند.
حرف زیاد، عمل کم
اما پشت این واژه‌های بزرگ، واقعیت پیچیده‌ای نهفته است. با وجود صحبت‌های فراوان درباره گسیل نیروی زمینی، شکل دقیق تضمین‌های امنیتی اوکراین هنوز مشخص نیست و همین ابهام باعث سردرگمی هم‌پیمانان کی‌یف شده است.
یک مقام اروپایی در حوزه امنیت هشدار داد که هر نیرویی حداقل به «مجوز نبرد» نیاز خواهد داشت تا در صورت حمله روسیه از خود دفاع کند، اما تأکید کرد که چنین نیرویی مسئول اجرای صلح نخواهد بود. به گفته او، این کار همچنان بر عهده ارتش اوکراین خواهد بود. مقامات فرانسوی نیز نسبت به قبول گزینه‌ای «صرفاً در حد حرف» هشدار داده‌اند.
عدم تعریف روشن، ضعف‌های کسانی را که بیش از همه مشتاق رهبری هستند نیز آشکار می‌کند. ماکرون و استارمر که هر دو رهبر قدرتی هسته‌ای دارای کرسی در شورای امنیت سازمان ملل هستند، مایلند نشان دهند که هنوز نقش مهمی در صحنه جهانی ایفا می‌کنند. با این حال، هر دو با موانع سیاسی و اقتصادی روبه‌رو هستند که تردیدها را درباره توانایی کشورهایشان برای اعزام نیرو به اوکراین افزایش می‌دهد.
یک دیپلمات اتحادیه اروپا به پلیتیکو گفت: «با توجه به ضعف سیاسی ماکرون و استارمر پیش‌بینی مشکل بتوان جلو رفتن این طرح را پیش‌بینی کرد. از نظر اقتصادی هم اکنون شرایط مساعد نیست.»
آلمان هنوز در حالت تردید قرار دارد. آندریاس شوارتز، قانون‌گذار حزب سوسیال دموکرات که مسئول نظارت پارلمانی بر بودجه دفاعی کشور است، محدودیت‌ها را آشکار کرد. او به پلیتیکو گفت: «این تصمیمی است که پارلمان باید بگیرد» و تأکید کرد که اعزام نیروی نظامی اجراپذیر نیست.
علاوه بر این، ارتش آلمان کوچک است و جاری شدن سرمایه به بخش دفاعی هنوز بسیار جدید است و امکان اعزام گسترده نیرو به شرق را نمی‌دهد. حتی اعزام ۵ هزار سرباز در یک مأموریت دائمی به لیتوانی، ارتش آلمان (بوندس‌ور) را تحت فشار قرار می‌دهد.
شوارتز گفت: «ساده بگویم، ما نیروی لازم برای تشکیل یک گروه بزرگ را نداریم. حتی یک اعزام کوچک هم چالش برانگیز خواهد بود.»
ترکیه با ارتش بزرگ و تجربه در دریای سیاه می‌تواند نقش کلیدی ایفا کند. اما با وجود یونان و قبرس که نسبت به اجازه دسترسی آنکارا به هرگونه بودجه اتحادیه اروپا برای نیروهایش محتاط هستند، شرایط سیاسی‌اش پیچیده است.
سلیم ینیل، سفیر پیشین ترکیه در اتحادیه اروپا، به پلیتیکو گفت: «بررسی چنین تحولی هنوز زود است.»
او هشدار داد که آنکارا در ازای این همکاری چیزی می‌خواهد و گفت: «در مورد معاوضه، هنوز عبور از موانع اتحادیه اروپا برای بودجه دفاعی دشوار است. مطمئنم اتحادیه اروپا راهی پیدا خواهد کرد که ترکیه به هیچ چیز دسترسی نداشته باشد.»
لهستان که اکنون بزرگ‌ترین ارتش اتحادیه اروپا را دارد، ارسال نیرو به اوکراین را رد می‌کند و در عین حال می‌گوید در امور لجستیک هر گونه مأموریتی در شرق اروپا کمک خواهد کرد.
یک مقام ارشد لهستانی که خواست نامش فاش نشود به پلیتیکو گفت: «لهستان با یک معضل راهبردی روبه‌رو است، چون با روسیه و بلاروس مرز مشترک دارد و نمی‌تواند نیروهای مورد نیاز برای جلوگیری از حمله احتمالی به خودش را تضعیف کند.»
جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، نیز در اعزام سرباز به اوکراین محتاط است و همراه با ماکرون استدلال کرده که بهتر است به اوکراین یک پیمان دفاعی ارائه شود تا اعزام نیرو، زیرا سربازان ممکن است درگیر جنگ با روسیه شوند.
به گزارش‌ها، ملونی گفته است: «اگر یکی از سربازان ما کشته شود، آیا وانمود می‌کنیم که اتفاقی نیفتاده یا باید واکنش نشان دهیم؟ چون اگر واکنش نشان دهیم، واضح است که ناتو باید وارد شود. و در آن صورت بهتر است بلافاصله ماده ۵ [ناتو] را فعال کنیم.»
مسکو می‌گوید نه
دلیلی برای احتیاط وجود دارد. با وجود گرمی روابط میان ولادیمیر پوتین با ترامپ پس از اجلاس دوستانه‌شان در آلاسکا، مسکو به‌شدت مخالف استقرار هرگونه نیروهای ناتو در اوکراین است.
ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، هشدار داد: «ما موضع دیرینه خود را مبنی بر رد قاطع هرگونه سناریویی که شامل استقرار نیروهای نظامی ناتو در اوکراین باشد، تکرار می‌کنیم، زیرا این امر خطر تشدید کنترل‌ناپذیر تنش و پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی را به همراه دارد.»
اما اوکراین به شدت از مخالفت‌ها با حضور سربازانی از کشورهای دیگر که حاضرند جان خود را به خطر بیندازند، آسیب دیده است. در یادداشت ۱۹۹۴ بوداپست، آمریکا و بریتانیا در ازای اینکه اوکراین سلاح‌های هسته‌ای خود را کنار بگذارد، به این کشور تضمین‌های امنیتی دادند. پس از آن چندین معاهده با روسیه امضا شد که همه آنها نقض شد.
برای کی‌یف، بحث درباره تضمین‌های امنیتی ناامیدکننده آشناست. در سال ۲۰۲۳، پیش از اجلاس ناتو در ویلنیوس، همین بحث‌ها مطرح شد و همین پرسش‌ها بدون پاسخ باقی ماند.
یک مقام ارشد لهستانی در گفتگو با پلیتیکو چنین استدلال کرد که کل بحث زودهنگام است: «هیچ اتفاقی نخواهد افتاد زیرا جنگ متوقف نمی‌شود. به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها تمایل ندارند خیلی به سمت روسیه حرکت کنند و اروپایی‌ها همچنان از اوکراین حمایت می‌کنند، بنابراین ما در بن‌بست هستیم.»
یورونیوز
